Vertigo nedir?
Vertigo periferik ve santral nedenlere bağlı olarak görülebilir. Kulaktan kaynaklanan baş dönmeleri periferik vertigo beyin sapı beyin ve beyincikten kaynaklananlar ise santral vertigo olarak isimlendirilir. Benign Paroksismal Pozisyonel Vertigo (Kulak kristal oynaması), Meniere Hastalığı (Kulak tansiyonu), vestibüler nörit (Denge siniri iltihabı) en yaygın görülen periferik vertigo sebepleridir. Bunun yanı sıra beyincik ve beyin sapını etkileyen fokal iskemi, demiyelizan hastalıklar, yer kaplayıcı beyin lezyonları ve doğumsal beyin sapı anomalileri de santral vertigo sebepleri arasındadır. Migren de periferik ve santral mekanizmaları tam olarak ortaya konulamayan sıkça görülen bir vertigo sebebidir. Pozisyonel testler santral ve periferik vertigo ayrımında önemlidir. Son yıllarda vertigonun ailesel olarak görülmesi ilgiyi genetik üzerine taşımıştır. Bundan dolayı vertigolu hastalar değerlendirilirken aile anamnezi daha fazla önem kazanmıştır.
Vertigo Nedir, Sebepleri Nelerdir?
Vertigo, halk arasında “baş dönmesi” olarak bilinse de aslında sıradan bir baş dönmesinden çok daha fazlasıdır. Vertigo, kişinin çevresinin dönüyormuş ya da kendi vücudunun hareket ediyormuş gibi hissettiği bir denge bozukluğudur. Bu durum genellikle iç kulak, denge sinirleri veya beyindeki denge merkezlerinin etkilenmesi sonucu ortaya çıkar. Vertigo bir hastalık değil, başka bir rahatsızlığın belirtisidir.
Vertigo Belirtileri
Vertigo yaşayan kişiler genellikle şu belirtileri hisseder:
- Etrafın ya da kendisinin dönüyormuş hissi
- Denge kaybı ve yürürken sendeleme
- Bulantı ve kusma
- Kulak çınlaması veya işitme kaybı
- Gözlerde istemsiz hareket (nistagmus)
- Terleme ve mide bulantısı
Belirtiler birkaç saniyeden birkaç saate kadar sürebilir. Bazı hastalarda ataklar tekrarlayıcı olabilir.
Vertigonun Başlıca Sebepleri
İç Kulak Problemleri:
Vertigonun en sık nedeni iç kulakta yer alan denge organlarının etkilenmesidir.
- Benign Paroksismal Pozisyonel Vertigo (BPPV): Başın pozisyon değiştirmesiyle kısa süreli baş dönmesi oluşur.
- Meniere Hastalığı: İç kulakta sıvı dengesinin bozulması sonucu kulak çınlaması, işitme kaybı ve vertigo atakları görülür.
- Vestibüler Nörinit / Labirentit: Denge sinirinin veya iç kulağın enfeksiyon sonucu iltihaplanması vertigoya yol açabilir.
- Migren, inme, tümör veya multipl skleroz (MS) gibi hastalıklar bu gruptadır.
Sinir Sistemi ve Beyinle İlgili Nedenler:
Beyin sapı, beyincik veya sinir yollarını etkileyen hastalıklar vertigo yapabilir.
Dolaşım ve Boyun Kaynaklı Nedenler:
Beyne giden kan akışının azalması veya boyun bölgesindeki kas gerilimi de denge bozukluğu yaratabilir. Özellikle uzun süreli stres, ani baş hareketleri veya yüksek tansiyon vertigoyu tetikleyebil
Ne Zaman Doktora Başvurmalı?
Eğer baş dönmesine;
- Şiddetli bulantı-kusma,
- Görme veya konuşma bozukluğu,
- Kol ya da bacaklarda uyuşma,
- Ani işitme kaybı eşlik ediyorsa, acilen bir hekime başvurmak gerekir. Bu belirtiler ciddi nörolojik hastalıkların habercisi olabilir.
Sonuç
Vertigo, halk arasında baş dönmesi olarak bilinse de aslında dengenin bozulduğu, kişinin etrafının dönüyormuş gibi hissettiği ciddi bir belirtidir. Günlük yaşamı zorlaştıran bu durum, genellikle iç kulaktaki denge merkezinin etkilenmesiyle ortaya çıkar. Başınızı çevirdiğinizde, ayağa kalktığınızda ya da yattığınızda ani dönme hissi yaşıyorsanız, denge problemleriyle karşılaşıyorsanız bu vertigonun habercisi olabilir
Vertigonun en sık nedenleri iç kulak kristallerinin yer değiştirmesi, Meniere hastalığı, denge siniri iltihabı veya migren olarak sayılabilir. Tedavi edilmediğinde düşme riskini artıran, terleme, bulantı, kusma ve halsizlik ile yaşamı zorlaştıran vertigo, doğru tanı ve uzman müdahalesiyle hızlıca kontrol altına alınabilir.
